آرشیو دی ماه 1400

چهارشنبه ۰۱ دی ۰۰ | ۱۰:۳۰ ۱۳ بازديد

طرح توجيهي(feasibility study) ارزيابي عملي بودن يك پروژه يا سيستم پيشنهادي را نشان مي‎دهد. هدف طرح توجيهي كشف عيني و منطقي نقاط قوت و ضعف يك كسب و كار موجود يا سرمايه گذاري پيشنهادي، فرصت‌ها و تهديدهاي موجود در محيط، منابع مورد نياز براي انجام و در نهايت چشم اندازهاي موفقيت است. به عبارت ساده‌تر، دو معيار براي قضاوت در مورد طرح توجيهي و جود دارند كه شامل هزينه مورد نياز و ارزش و نتايجي است كه بايد به دست آيد؛ مي‌باشد.

طرح توجيهي سازمان يافته بايد پيشينه تاريخي كسب‌وكار يا پروژه، شرح محصول يا خدمات، صورت‌هاي حسابداري، جزئيات عمليات و مديريت، تحقيقات بازاريابي و سياست‌ها، داده‌هاي مالي، الزامات قانوني و تعهدات مالياتي را ارائه دهد. به طور كلي، مطالعات طرح توجيهي مقدم بر توسعه فني و اجراي پروژه است. طرح توجيهي پتانسيل پروژه را براي موفقيت ارزيابي مي‌كند. بنابراين، عينيت درك شده عامل مهمي در اعتبار مطالعه براي سرمايه گذاران بالقوه و موسسات پشتيبان است و لذا بايد با رويكردي عيني و بي‌طرفانه انجام گردد تا اطلاعاتي ارائه شود كه بتوان بر اساس آن تصميم‌گيري نمود.

بخش‌هاي اصلي در نوشتن طرح توجيهي

اساساً شش بخش براي هر طرح توجيهي، وجود دارد:

1. محدوده پروژه- كه براي تعريف مشكل تجاري و يا فرصتي كه بايد مورد توجه قرار گيرد، استفاده مي‌شود. دامنه طرح توجيهي بايد قطعي و دقيق تعريف شده باشد. روايت طولاني از پروژه هيچ فايده‎اي ندارد و در واقع مي تواند شركت كنندگان پروژه را گيج كند. همچنين لازم است بخش‌هايي از كسب‌وكار كه به‌طور مستقيم يا غيرمستقيم تحت تأثير قرار مي‌گيرند، از جمله مشاركت‌كنندگان پروژه و كاربران نهايي كه تحت تأثير پروژه قرار مي‌گيرند، تعريف شوند. همچنين اسپانسر پروژه بايد مشخص شود. بسياري از پروژه‌ها درشركت‌ها بدون يك محدوده پروژه مناسب شروع شده‌اند و در نتيجه، در داخل و خارج از مرزهاي خود سرگردان شده‌ و باعث مي‌شوند كه توليدات بسيار زياد يا بسيار كمتري از مقدار مورد انتظار داشته باشند.

2. تحليل جاري- تحليل جاري براي تعريف و درك روش فعلي پياده سازي، مانند يك سيستم، يك محصول، و غيره استفاده مي‌شود. با كمك تحليل متوجه مي‌شويم كه واقعاً هيچ مشكلي در سيستم يا محصول فعلي وجود ندارد. با كمك اين نوع تحليل، نقاط قوت و ضعف رويكرد فعلي شناسايي خواهد شد (مزايا و معايب). علاوه بر اين، ممكن است عناصري از سيستم يا محصول فعلي وجود داشته باشد كه ممكن است در جانشين آن استفاده شود، بنابراين در زمان و هزينه صرفه جويي مي شود. بدون چنين تحليلي، بعضي مشكلات هرگز شناسايي نمي‎شوند.

3. الزامات - چگونگي تعريف الزامات به موضوع مورد توجه پروژه بستگي دارد. به عنوان مثال، نحوه تعيين الزامات براي يك محصول به طور اساسي با الزامات يك ساختمان، يك پل يا يك سيستم اطلاعاتي متفاوت است. هر كدام ويژگي‌هاي كاملاً متفاوتي را نشان مي‌دهند و به اين ترتيب، به طور متفاوتي تعريف مي‌شوند. نحوه تعريف الزامات براي توليد يك نرم افزار نيز به طور اساسي با نحوه تعريف آنها براي يك ساختمان متفاوت است.

4. رويكرد- رويكرد نشان دهنده راه حل يا مسير عمل توصيه شده براي برآوردن الزامات است. در اينجا، گزينه‌هاي مختلف همراه با توضيح در مورد چرايي انتخاب راه حل ترجيحي در نظر گرفته شده است. در اين نقطه است كه استفاده از ساختارهاي موجود و جايگزين‌هاي تجاري مورد توجه قرار مي گيرد.

5. ارزيابي- اين بخش اثربخشي هزينه رويكرد انتخاب شده را بررسي مي‌كند. ارزيابي با تجزيه و تحليل هزينه كل برآورد شده پروژه آغاز مي شود. علاوه بر راه حل پيشنهادي، جايگزين‌هاي ديگري نيز به منظور ارائه يك مقايسه اقتصادي برآورد مي‌شود. براي پروژه‌هاي توسعه، برآوردي از هزينه‌هاي نيروي كار همراه با برنامه زمان‌بندي پروژه كه مسير پروژه و تاريخ شروع و پايان پروژه را نشان مي‌دهد، جمع‌آوري مي‌شود.

6. بازنگري- در اين قسمت تمام عناصر قبلي در طرح توجيهي گردهم آمده و يك بررسي رسمي با همه طرف‌هاي درگير انجام مي‌شود. بازنگري دو هدف را دنبال مي‌كند: اثبات كامل بودن و دقت طرح توجيهي، و تصميم‌گيري براي انجام پروژه. در صورت تأييد پروژه، بسيار مهم است كه همه طرفين سندي را امضا كنند كه بيانگر پذيرش و تعهد نسبت به پروژه است. ممكن است اين حركت ظاهراً كوچك به نظر برسد، اما امضاهاي طرفين بعداً با پيشرفت پروژه، ارزش زيادي را به همراه خواهند داشت. در صورت رد طرح توجيهي، دلايل رد آن بايد توضيح داده شود و به سند پيوست شود.

طرح توجيهي مالي

در مورد يك پروژه جديد، قابليت مالي را مي توان بر اساس پارامترهاي زير قضاوت كرد:

كل هزينه برآورد شده پروژه
تامين مالي پروژه از نظر ساختار سرمايه، نسبت بدهي به حقوق صاحبان سهام و سهم طراح از كل هزينه
سرمايه گذاري موجود توسط طراح در هر كسب و كار ديگري
جريان نقدي پيش بيني شده و سودآوري

قابليت مالي يك پروژه بايد اطلاعات زير را ارائه دهد:

جزئيات كامل دارايي‌هايي كه بايد تأمين مالي شوند و ميزان نقدشوندگي آن دارايي‌ها
نرخ تبديل به نقدينگي
پتانسيل مالي پروژه و شرايط بازپرداخت
حساسيت در قابليت رسيدگي به عوامل زير:

كند شدن نسبي فروش
كاهش شديد فروش
افزايش اندك هزينه
افزايش زياد هزينه
شرايط نامناسب اقتصادي

مطالعه بازار

مطالعه بازار يكي از مهم‌ترين بخش‌ها در نوشتن طرح توجيهي است، زيرا بازارپذيري محصول يا خدمات را بررسي مي‌كند و خوانندگان را متقاعد مي‌كند كه بازار بالقوه‌اي براي محصول يا خدمات وجود دارد. اگر نتوان بازار قابل توجهي براي محصول يا خدمات ايجاد كرد، پس پروژه‌اي هم وجود ندارد. به طور معمول، مطالعات بازار قابليت بررسي فروش بالقوه محصول، نرخ جذب بازار و زمان پروژه را در اختيار دارد. خروجي طرح توجيهي، گزارشي با جزئيات معيارهاي ارزيابي، يافته‌هاي مطالعه و توصيه‌ها است.

طرح توجيهي فني

اين ارزيابي بر اساس طرح كلي نيازمندي‌هاي سيستم است تا اينكه مشخص شود آيا شركت داراي تخصص فني براي انجام تكميل پروژه است يا خير. هنگام نوشتن طرح توجيهي، موارد زير بايد در نظر گرفته شود:

شرح مختصري از كسب و كار براي ارزيابي عوامل احتمالي تأثيرگذار بر پروژه
بخشي از كسب و كار مورد بررسي
عامل انساني و اقتصادي
راه حل‌هاي ممكن براي مشكل احتمالي

در اين سطح، نگراني اصلي اين است كه آيا اين پيشنهاد هم از نظر فني و هم از نظر قانوني امكان‌پذير است يا خير.

ارزيابي فني طرح توجيهي بر دستيابي به درك درستي از منابع فني موجود سازمان و كاربرد آنها براي نيازهاي مورد انتظار سيستم پيشنهادي متمركز است. اين ارزيابي به بررسي سخت افزار و نرم افزار و چگونگي رفع نياز سيستم پيشنهادي مربوط مي‎شود.

اهميت نوشتن طرح توجيهي

اهميت طرح توجيهي بر اساس تمايل سازمان براي حصول درست آن قبل از اختصاص منابع، زمان يا بودجه است. در نگارش طرح توجيهي ممكن است ايده‌هاي جديدي را كشف شود كه دامنه پروژه را كاملاً تغيير دهد. بهتر است اين تصميمات از قبل انجام گيرند تا در آينده مشكلي پيش نيايد. انجام طرح توجيهي هميشه براي پروژه مفيد است زيرا تصوير واضحي از پروژه و طرح پيشنهادي ارائه مي دهد.

برخي از مزاياي كليدي انجام طرح توجيهي عبارتند از: